Με δεδομένο ότι φιλοξενούμε πολλές οικογένειες με παιδιά, είναι λογικό να ενδιαφερόμαστε πολύ για την προστασία και την ένταξη των παιδιών. Η όλη προσπάθεια απαιτεί καινοτομία που είναι χρήσιμη και για το σχολείο και για την εκπαίδευση γενικότερα, ώστε να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις ενός μεταβαλλόμενου κόσμου, όχι μόνο εξαιτίας του προσφυγικού.

Ενώ τα παιδιά συμμετέχουν σε μη τυπική εκπαίδευση (παιχνίδια, ζωγραφική, εκδρομές) εύκολα, η πλήρης ένταξη στο τυπικό εκπαιδευτικό πρόγραμμα δεν είναι αυτονόητη και αυτόματη ακόμα και για όσες οικογένειες μείνουν τελικά στη χώρα μας. Θέλει προετοιμασία τόσο γλωσσική όσο και ψυχο-κοινωνική. Πολύ δε περισσότερο που τα παιδιά είναι εκτός οργανωμένου πλαισίου και εκπαιδευτικού προγράμματος για πολλά χρόνια.

Τα παιδιά πρόσφυγες χρειάζεται να επιστρέψουν το γρηγορότερο στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα. Τα προσφυγόπουλα από Συρία μπορεί να είναι εκτός σχολείου από 1 έως και 5 χρόνια. Πολλοί διεθνείς οργανισμοί έχουν επισημάνει την ανάγκη να μην υπάρξει χαμένη γενιά προσφύγων, να μην υπάρξουν παιδιά πρόσφυγες που δεν πηγαίνουν σε κάποιο σχολείο.

Στο  WELCOMMON νοιαζόμαστε, λοιπόν, όχι μόνο για τις ποιοτικές συνθήκες διαμονής, διατροφής και κοινωνικο-ψυχολογικής υποστήριξης των προσφύγων κάθε ηλικίας (καμία σχέση λοιπόν οι συνθήκες στο WELCOMMON με αυτές που επικρατούν σε πολλά hotspots) αλλά και για την τυπική και μη τυπική εκπαίδευση των παιδιών (αλλά και των ενηλίκων).

Παρά τις δυσκολίες και την έλλειψη επαρκών πόρων, αναπτύσσουμε και υλοποιούμε σταδιακά μια ολοκληρωμένη στρατηγική για την εκπαίδευση, την κατάρτιση και τον πολιτισμό ανάλογα με τις ανάγκες των διαφορετικών ομάδων.

Η στρατηγική μας:

1.Εγγραφή των παιδιών στα σχολεία ανάλογα με την ηλικία τους (νηπιαγωγείο, δημοτικό γυμνάσιο, λύκειο). Πριν ξεκινήσουν τα μαθήματα στο σχολείο, τους γίνονται όλες οι απαραίτητες ιατρικές εξετάσεις και εμβολιασμοί, σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία. Πιστεύουμε ότι η φοίτηση είναι πολύ σημαντική, όχι μόνο για την απόκτηση γνώσεων και δεξιοτήτων αλλά και για την ομαλή ένταξη των παιδιών στην κοινωνία μας.

2.Παρά του περιορισμένους πόρους μας, δίνεται η δυνατότητα συμμετοχής των παιδιών σε δράσεις μη-τυπικής εκπαίδευσης και ανάπτυξης δεξιοτήτων, τόσο μέσα στο χώρο του WELCOMMON , με τη βοήθεια των εθελοντών μας, όσο και εκτός, σε συνεργασία με άλλους οργανισμούς.

3.Ενδυνάμωση των γονέων (που συχνά είναι μόνοι/ες) ώστε να μπορούν ξανά να αναλάβουν την πλήρη φροντίδα των παιδιών τους, προσφέροντάς τους σταδιακή αποκατάσταση καθώς και κοινωνική και ψυχολογική υποστήριξη. Αυτή η διαδικασία απαιτεί χρόνο και περισσότερους ανθρώπινους και οικονομικούς πόρους.

Είναι φυσικό ότι κάθε μία από τις 6 ομάδες:

(α) παιδιά, (β) έφηβοι κι (γ) ενήλικες που θα μετεγκατασταθούν σε άλλη χώρα,
(δ) παιδιά (ε) έφηβοι και (στ) ενήλικες που θα παραμείνουν στη χώρα μας
έχει διαφορετικές ανάγκες και χρειάζεται να αναπτυχθεί κατάλληλο μοντέλο εκπαίδευσης κι ένταξης.

Μας ενδιαφέρουν οι συνεργασίες με φορείς εκτός Welcommon (πχ μαθήματα γλώσσας σε διάφορους φορείς, επισκέψεις και συνεργασίες με μουσεία, ανάπτυξη συνεργασιών με ευρωπαϊκούς φορείς) ή φιλοξενούμε δραστηριότητες στο χώρο μας (πχ μαθήματα αγγλικών από την ΕΑΤΑ με εθελοντές του Βρετανικού Συμβουλίου). Φυσικά, πρώτη προτεραιότητα είναι η ένταξη όσων το επιθυμούν στο δημόσιο σύστημα εκπαίδευσης (σχολεία) ή σε πιστοποιημένες δομές κατάρτισης.

Επειδή όμως δεν υπάρχουν εύκολες και διαθέσιμες συνεχώς λύσεις για όλες τις περιπτώσεις, προσπαθούμε να προσφέρουμε και μέσα στο Welcommon ευκαιρίες εκπαίδευσης, πιο καινοτόμες και όπου υπάρχουν κενά που δεν μπορούν να καλυφθούν από άλλους φορείς. Εξάλλου έχουμε αρκετό χώρο για κάτι τέτοιο.

Ένα σύνολο δραστηριοτήτων οργανώνεται για όλα τα παιδιά με βάση αυτόν τον στόχο (εκμάθηση γλωσσών, κοινωνικοποίηση, δημιουργική απασχόληση, δημιουργία ομάδας, οργανωμένο πλαίσιο λειτουργίας, περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση, κοινωνική συμπεριφορά, υγιεινή και καθαριότητα κα).

Καθημερινά βελτιώνουμε τις δομές μη-τυπικής εκπαίδευσης που οργανώνουμε στο WELCOMMON για την ενδυνάμωση τόσο των παιδιών όσο και των ενήλικων που φιλοξενούμε  και οργανώνουμε πολλά και σημαντικά:

-Μαθήματα αραβικών, αγγλικών, μαθηματικών και επιστημών με ευθύνη εθελοντών αραβόφωνων προσφύγων,

– μαθήματα ελληνικών για γυναίκες στο χώρο μας και διευκόλυνση ενήλικων κι εφήβων για εκμάθηση ελληνικών σε άλλες δομές

– μαθήματα γερμανικών για αρχαρίους από γερμανίδες εθελόντριες, – ενισχυτική διδασκαλία από αραβόφωνους εθελοντές για παιδιά,

– χρήση υπολογιστών για εκμάθηση γλωσσών με την χρήση βίντεο και εικόνας,

– μαθήματα ζωγραφικής και φωτογραφίας με εθελοντές,

– δημιουργική απασχόληση για παιδιά,

– επισκέψεις σε καλλιτεχνικές εκθέσεις,  μουσεία,  πάρκα και πράσινους χώρους στην Αττική

– γνωριμία με την Αθήνα, την ιστορία της και τον πολιτισμό της
– συμμετοχή σε δράσεις που οργανώνουν άλλοι φορείς (πχ art therapy, εκμάθηση γλωσσών για προχωρημένους) και πολλά άλλα.

Η προσπάθειά μας όσον αφορά τα παιδιά που θα φύγουν επικεντρώνεται στο να προετοιμαστούν ήδη από την Ελλάδα για την ένταξή τους στην κοινωνία και το εκπαιδευτικό της πρόγραμμα στη χώρα προορισμού. Επειδή για πολλές οικογένειας η διαμονή τους στην Ελλάδα ήταν στο πλαίσιο μετάβασης σε μια άλλη χώρα τελικού προορισμού, υπάρχει μεγαλύτερη δυσκολία να ενταχθούν σε σχολικό πρόγραμμα τόσο από άποψη γλωσσικής ή άλλης προετοιμασίας όσο και ψυχολογίας για το διάστημα που παραμένουν στην Ελλάδα.

Για τα παιδιά που θα μείνουν Ελλάδα – που είναι πλέον η πλειοψηφία – η προσπάθεια είναι διπλή. Περιλαμβάνει την διοργάνωση πολλών δραστηριοτήτων προετοιμασίας ενόψει σχολείου τόσο στο WELCOMMON (μαθήματα γλώσσας κι ενισχυτικής διδασκαλίας, συνεργασία με τους γονείς, εξοικείωση όλων με την επίσημη εκπαίδευση, επισκέψεις παιδιών από διάφορα σχολεία, δραστηριότητες στην αυλή του γειτονικού μας σχολείου, του 35ου Δημοτικού, προετοιμασία από άποψη εμβολίων και εξετάσεων γενικότερα) όσο και σε σχέση με την εξωτερική κοινότητα. Οι εξωστρεφείς δραστηριότητες περιλαμβάνουν συνεργασία με άλλους φορείς, επισκέψεις σε σχολεία, κοινές δραστηριότητες μαζί τους.

Στο πλαίσιο του εκπαιδευτικού σχεδιασμού μας, έχουμε απευθυνθεί σε σχολεία που ενδιαφέρονται για να οργανώνουμε από κοινού δράσεις. Έτσι, μας επισκέπτονται οργανωμένα μαθητές σχολείων και συνεργάζονται με τα παιδιά πρόσφυγες και τους νέους που φιλοξενούμε. Οργανώνουμε από κοινού παιχνίδια γνωριμίας, μουσικές δραστηριότητες, δημιουργικές κατασκευές, θεατρικά παιχνίδια, ζωγραφική.

Μέχρι σήμερα έχουμε φιλοξενήσει 4 σχολεία, το Μουσικό Γυμνάσιο Ιλίου, το 165ο Δημοτικό Σχολείο, το 135ο Δημοτικό Σχολείο και το Πρότυπο Γυμνάσιο Ευαγγελικής Σχολής Σμύρνης. Έχουμε αρχίσει όμως να επισκεπτόμαστε και εμείς σχολεία, μετά από πρόσκληση φυσικά των ίδιων των σχολείων, όπως για παράδειγμα το Πρότυπο Γυμνάσιο Ευαγγελικής Σχολής Σμύρνης, στο πλαίσιο του προγράμματός του «Αλλάζω εγώ…αλλάζω τον κόσμο!». Η δραστηριότητά μας αυτή δεν έχει να κάνει μόνο με την αλληλογνωριμία και την αλληλοκατανόηση ώστε να σπάσουν τα στερεότυπα, αλλά και με την προετοιμασία των παιδιών – προσφύγων και των γονιών τους ώστε να ενταχθούν στο επίσημο σχολικό πρόγραμμα.

Παρόμοιες συνεργασίες είναι πολύ χρήσιμες αφού τα παιδιά εξοικειώνονται έτσι με την σημερινή πραγματικότητα. Για παράδειγμα, αρκετά παιδιά των δημοτικών μας είναι όχι μόνο νεαρά προσφυγόπουλα που έφτασαν πρόσφατα στην Ελλάδα, αλλά και πολλά παιδιά δεύτερης γενιάς προσφύγων και μεταναστών που ξέρουν καλά ελληνικά και σε κάποιο βαθμό μπορούν να χρησιμοποιούν και την γλώσσα της μητέρας ή του πατέρα που προέρχεται από άλλη χώρα. Συχνά, λοιπόν, οι «διερμηνείς» μας σε τέτοιες συναντήσεις είναι τα ίδια τα παιδιά από τις δύο αυτές ομάδες Είναι μια πολύ ενδιαφέρουσα συνάντηση δύο κόσμων που έχουν όμως πάρα πολλά κοινά, αλλά πρέπει να γνωριστούν μεταξύ τους για να το συνειδητοποιήσουν. Είναι για εμάς πολύ σημαντικό τα παιδιά πρόσφυγες  να βλέπουν μαθητές στα σχολεία που έχουν το ίδιο χρώμα ή μιλάνε την ίδια γλώσσα με αυτά αλλά πηγαίνουν καθημερινά στο σχολείο και το χαίρονται.

Όλοι/ες στο WELCOMMON είμαστε χαρούμενοι/ες όταν βλέπουμε ένα παιδί να παίρνει το χαρτί της επιβράβευσης ότι παρακολούθησε τα μαθήματα μιας τάξης. Χρειάζονται όμως περισσότερα ώστε να μπορεί να συμμετάσχουν όλα τα παιδιά στην ελληνική παιδεία και κουλτούρα.

Η συστηματική συμμετοχή στα μαθήματα  (είτε πρόκειται να φύγουν για κάποια άλλη χώρα είτε επιλέξουν να μείνουν στην Ελλάδα) και η πρόοδος συνολικά σε όλα τα μαθήματα (γλώσσα, αριθμητικά κα) δεν είναι μια απλή υπόθεση για τα παιδιά πρόσφυγες.

Τα παιδιά που πρόκειται να μετεγκατασταθούν ή να συνενωθούν με την υπόλοιπη οικογένεια σε μια άλλη χώρα δεν θέλουν να πάνε για λίγο σε ένα σχολείο που δεν καταλαβαίνουν τη γλώσσα και τους «κόβει χρόνο από το παιχνίδι»

Αλλά ακόμα και τα παιδιά που θα μείνουν Ελλάδα, χρειάζονται πολύ στοχευμένη βοήθεια και υποστήριξη ώστε να προετοιμαστούν μέσα στο καλοκαίρι για τη νέα σχολική χρονιά, που θα ξεκινήσει από Σεπτέμβριο. Έχουν μείνει εκτός σχολικού περιβάλλοντος για πολλά χρόνια, βρέθηκαν σε ένα διαφορετικό πολιτισμικό περιβάλλον από αυτό που είχαν συνηθίσει (πχ συχνά οι γονείς δεν θέλουν να πάνε τα κορίτσια σχολείο γιατί πρέπει να φροντίσουν τα άλλα αδέλφια), για μεγάλο διάστημα βρίσκονταν στο δρόμο ή στην καλύτερη περίπτωση σε κάποιο καμπ. Και φυσικά έχουν ζήσει τον πόλεμο και τη βία με ότι αυτό συνεπάγεται για την ηρεμία, την ψυχική τους ισορροπία, τον τρόπο που αντιμετωπίζουν τα πάντα.

Για να εξοικειωθούν τα παιδιά με το νέο (αν έχουν κάποια ανάμνηση από κάτι παρόμοιο) σχολικό περιβάλλον, να μπορούν να καθίσουν στο θρανίο για 30-40 λεπτά μέχρι το διάλειμμα, να συγκεντρωθούν στο μάθημα, να παρακολουθούν τα μαθήματα συνεχώς χωρίς απουσίες χρειάζονται συστηματική και πολύπλευρη προετοιμασία.

Συχνά οι γονείς και τα παιδιά δεν έχουν σαφή εικόνα τι είναι πραγματικά ΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ και τι είναι ενισχυτική διδασκαλία, τι είναι υποστηρικτικό πρόγραμμα, τι είναι μάθημα γλώσσας. Τα συγχέουν μεταξύ τους και κάποιες φορές μπορεί να κόψουν το ΣΧΟΛΕΙΟ γιατί θεωρούν ότι αρκεί να πάνε σε κάποιο άλλο…σχολείο που ξεκινάει πιο αργά, διαρκεί λιγότερες ώρες και κάνει λιγότερα μαθήματα. Συγχέουν δηλαδή το ΣΧΟΛΕΙΟ με κάποια προγράμματα που προσφέρουν διάφοροι φορείς. Απαιτείται λοιπόν συνεχής και σημαντική προσπάθεια για αποσαφήνιση των διαφορών κάθε προγράμματος ώστε να μην διακόπτουν ξαφνικά το ΣΧΟΛΕΙΟ λόγω δυσκολιών και σύγχυσης. Προσπαθούμε να βοηθήσουμε να κατανοήσουν ότι όταν έχουν σχολείο πρέπει να πηγαίνουν ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΑ σε αυτό και από την αρχή του μαθήματος. Είναι μέρος της διαδικασίας κοινωνικής ένταξης, όχι πάντα ιδιαίτερα εύκολη υπόθεση.

Ενθαρρύνουμε τα παιδιά και τους γονείς να συμμετέχουν σε άλλα προγράμματα γλώσσας ή ενισχυτικής διδασκαλίας εκτός WELCOMMON.

Μέσα στο WELCOMMON προσπαθούμε να βοηθήσουμε τα παιδιά που θα φύγουν με μαθήματα αραβικών ή άλλες δημιουργικές και κοινωνικές δραστηριότητες, με δράσεις περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης, με εξοικείωση σε θέματα ομαδικής συνεργασίας και αποδοχής του “διαφορετικού” (δεν είναι πάντα αυτονόητο όταν έχουμε παιδιά από 17 εθνότητες, με διαφορετικές θρησκείες, χρώμα , γλώσσα).

Χρειαζόμαστε, όμως, περισσότερους/ες έμπειρους/ες στην διδασκαλία εθελοντές/εθελόντριες (επικοινωνήστε μαζί μας στο [email protected] αν ενδιαφέρεστε να βοηθήσετε μέσα στο καλοκαίρι)